خوشبوکننده ها
حلال چسب پلی‌اورتان ماده شیمیایی است که با نفوذ به ساختار چسب، آن را به حالت نرم یا مایع درمی‌آورد. اگر با چسب پلی‌اورتان آشنایی داشته باشید، می‌دانید که قابلیت چسبندگی بسیار بالایی دارد و پس از خشک شدن، نمی‌توان به راحتی آن را از روی سطوح پاک کرد ، به همین دلیل در زمان خرید چسب پلی اورتان باید به این نکته توجه داشت که برای پاک‌سازی احتمالی آن، حلال مناسب نیز در دسترس باشد.. در این مواقع، بهترین راهکار برای پاک کردن این چسب، استفاده از حلالهای مخصوص است. در این نوشته قصد داریم بهترین حلال برای پاک کردن چسب پلی‌اورتان را به شما عزیزان معرفی و نحوه تمیز کردن آن از سطوح مختلف مثل پارچه، فلز، پلاستیک و شیشه را بررسی کنیم.
بهترین حلال برای پاک کردن چسب پلی‌اورتان چیست؟
چسب پلی‌اورتان ضدآب است و برای پاک کردن آن از روی سطوح، نیاز به مواد خاص دارد. انواع مختلفی از حلال چسب پلی‌اورتان در بازار به فروش می‌رسد که با توجه به سختی چسب و نوع سطح، می‌توانید از میان آن‌ها انتخاب کنید. الکل صنعتی، استون، تینر و متیل اتیل کتون (MEK) جزو حلالهای مطرح برای چسب پلی‌اورتان هستند. برای اینکه بتوانید از میان این حلالها، بهترین را انتخاب کنید، نکات زیر را در نظر بگیرید.
قدرت حل‌کنندگی: اگر چسب هنوز به طور کامل خشک نشده است، می‌توانید از حلال‌هایی مثل استون یا الکل صنعتی استفاده کنید؛ اما در صورتی که چسب خشک شده است، باید به سراغ حلالهای قوی مثل متیل اتیل کتون، یا تینر بروید.
سرعت تبخیر: در انتخاب حلال برای تمیز کردن چسب پلی‌اورتان باید به سرعت تبخیر آن توجه ویژه‌ای داشته باشید؛ چرا که اگر حلال زود تبخیر شود، فرصت کافی برای نفوذ به چسب را نخواهد داشت. اگر هم دیر تبخیر شود، احتمال دارد روی سطح لکه باقی بگذارد؛ در نتیجه، سرعت تبخیر باید طوری باشد که هم چسب را حل کند و هم به راحتی پاک شود.
آسیب نزدن به سطح: برخی سطوح مانند چوب، آلومینیوم یا رنگ‌ها در برابر حلالها حساس هستند و دچار لکه، سفیدک یا تورم می‌شوند. در انتخاب حلال چسب پلی‌اورتان برای این سطوح بهتر است بخش کوچکی از سطح را تست کنید و اگر مشکلی به وجود نیامد، برای همه سطح استفاده کنید.
بنابراین، برای انتخاب بهترین حلال برای پاک کردن چسب پلی‌اورتان باید مواردی که در بالا گفتیم را در نظر بگیرید؛ البته، در ادامه این مطلب نکات دیگری را هم می‌آوریم و بهتر است در انتها تصمیم بگیرید از کدام حلال استفاده کنید.
چسب پلی‌اورتان چیست و چرا سخت پاک می‌شود؟
چسب پلی‌اورتان یا PUR در درسته چسب‌های صنعتی قرار می‌گیرد و به دلیل ساختار پلیمری پیچیده‌ای که دارد، اتصال بسیار قوی را ایجاد می‌کند. این چسب از واکنش شیمیایی بین ایزوسیانات و پلی‌ال‌ها تولید می‌شود و مقاومت بالایی در برابر رطوبت، حرارت، سایش و تنش‌های مکانیکی دارد؛ به همین دلیل در صنعت ساخت و ساز، خودروسازی و مبلمان به طور گسترده استفاده می‌شود. پلی‌اورتان در تماس با رطوبت محیط فعال می‌شود و به‌سرعت به حالت جامد درمی‌اید.
همین ویژگی مقاوم و پایدار باعث می‌شود تا پاک کردن آن از روی سطوح تبدیل به یک چالش سخت شود. پس از خشک شدن، این چسب تبدیل به یک لایه غیرقابل‌نفوذ می‌شود و در برابر شوینده‌ها، آب و حلالهای معمولی مقاومت می‌کند؛ همچنین چسب پلی‌اورتان به عمق سطح نفوذ می‌کند و پیوند شیمیایی و مکانیکی به وجود می‌آورد.
در نتیجه، تمیز کردن چسب پلی‌اورتان از روی سطوح نیاز به حلالهای صنعتی خاص، گرما و ابزار مکانیکی دارد تا تمیز کردن آن بدون آسیب به سطح انجام شود.
بهترین حلالها برای پاک کردن چسب پلی‌اورتان
مناسب‌ترین راهکار برای تمیز کردن چسب پلی‌اورتان از روی سطوح، استفاده از حلالهای مخصوص است. این حلالها انواع مختلفی دارند که در ادامه آن‌ها را معرفی خواهیم کرد.
1. تینر مخصوص پلی‌اورتان
اگر به دنبال یک حلال چسب پلی‌اورتان برای رقیق کردن این چسب می‌گردید، تینر مخصوص پلی‌اورتان یکی از گزینه‌های اصلی شما خواهد بود. این تینر برای حل کردن ساختارهای شیمیایی چسب پلی‌اورتان طراحی شده است و بدون آسیب زدن به سطح زیرین، می‌تواند چسب را نرم کند. دقت داشته باشید که این تینر بسیار اشتعال‌پذیر است و باید دور از آتش، برق و نور مستقیم خورشید نگهداری شود؛ همچنین موقع کار باید از دستکش، محافظ صورت و عینک استفاده کنید.
2. استون صنعتی (Acetone)
یکی دیگر از راه‌های تمیز کردن چسب پلی‌اورتان از روی سطوح، استفاده از استون صنعتی است؛ به‌خصوص زمانی که چسب هنوز خشک نشده باشد. این ماده با قدرت نفوذ بالا، ساختار چسب را تجزیه کرده و جداسازی آن از سطوح را آسان می‌کند. بهتر است بدانید، امکان دارد استون به برخی از سطوح مثل پلاستیک‌ها یا رنگ‌های خاص آسیب بزند؛ بنابراین قبل از مصرف، ابتدا آن را با بخش کوچکی از سطح آزمایش کنید.
3. متیل اتیل کتون (MEK)
MEK موثرترین حلال برای پاک کردن چسب پلی‌اورتان نیمه‌خشک شده و حتی خشک شده است. متیل اتیل کتون با قدرت حل‌کنندگی بالا، به‌سرعت در ساختار چسب نفوذ و آن را نرم می‌کند. این ماده بسیار فرار و اشتعال‌پذیر است و هنگام استفاده باید تهویه مناسب، دستکش مقاوم و ماسک تنفسی داشته باشید. از آنجایی که ممکن است برخی سطوح در مقابل این حلال آسیب‌پذیر باشند، حتما آزمایش کنید.
4. الکل صنعتی یا ایزوپروپیل الکل
مادهٔ دیگری که به‌عنوان حلال چسب پلی‌اورتان می‌توانید استفاده کنید، ایزوپروپیل الکل است؛ این حلال قادر است چسب‌های نیمه‌خشک و حتی خشک شده را نرم کرده و آن‌ها را از روی سطوحی مانند چوب، فلز، پلاستیک و حتی سطوح شیشه‌ای پاک کند. در مقایسه با دو ماده قبلی، یعنی استون و MEK، الکل صنعتی اشتعال‌پذیری کمتری دارد و بوی آن کمی مطبوع است. این ماده پس از استفاده، به‌سرعت تبخیر می‌شود و اثری از خود به جای نمی‌گذارد.
5. دستمال پاک‌کننده (Sika Handclean)
موادی که در بالا معرفی کردیم، برای پوست دست مضر هستند و آسیب جدی به آن وارد می‌کنند. اگر چسب پلی‌اورتان با دست شما برخورد داشته است، می‌توانید با استفاده از دستمال پاک‌کننده سیکا آن را تمیز کنید. دقت داشته باشید که اگر چسب روی دست شما خشک شده باشد، با این دستمال نمی‌توان آن را تمیز کرد و فقط برای باقیمانده پلی‌اورتان سفت نشده مناسب است.
6. استفاده از گرما برای تمیز کردن چسب پلی‌اورتان
راهکار بعدی برای پاک کردن چسب پلی‌اورتان، استفاده از گرما است. گرما باعث نرمی و افزایش انعطاف‌پذیری چسب پلی‌اورتان می‌شود؛ بعد از گرم کردن می‌توان با کاردک یا لیسه، چسب را پاک کرد. برای این کار باید از سشوار صنعتی یا هیت‌گان استفاده کنید.
7. سایر حلالهای چسب پلی‌اورتان
علاوه بر حلال‌هایی که در بالا معرفی کردیم، حلالهای دیگری هم برای پاک کردن چسب پلی‌اورتان وجود دارد که عبارتند از:
1.دی‌متیل‌فرمامید (DMF): مناسب برای چسب‌های خشک‌شده
2.دی‌کلرومتان (DCM): قدرت بالا برای حل کردن چسب‌های پلی‌اورتان خشک‌شده
3.زایلن (Xylene): مناسب برای چسب‌های خشک‌شده
نحوه پاک کردن چسب پلی‌اورتان در حالت‌های مختلف
اگر چسب هنوز خشک نشده است، بلافاصله با دستمال یا پارچه تمیز، چسب را از روی دست یا سایر سطوح پاک کنید؛ همچنین می‌توانید پنبه یا پارچه‌ای را به مقداری استون یا ایزوپروپیل الکل آغشته کرده و روی چسب بمالید تا حل شود. بعد از پاک شدن چسب، برای برداشتن باقیمانده‌ها، سطح را با آب و صابون بشویید.
در صورتی که چسب خشک شده باشد، باید از حلال چسب پلی‌اورتان یا روش‌هایی مثل تراشیدن مکانیکی یا گرما استفاده کنید. در تراشیدن مکانیکی، با استفاده از کاردک یا لیسه باید بخش‌های زائد چسب را به‌آرامی بتراشید تا حجم آن کاهش پیدا کند؛ بعد از آن می‌توانید با حلال، باقیمانده را از بین ببرید.
پاک کردن چسب پلی‌اورتان از سطوح مختلف
تمیز کردن چسب پلی‌اورتان از روی هر یک از سطوح با یکدیگر تفاوت دارند و برای هر سطح باید از حلال و روش مناسب استفاده کنید. در این بخش، نحوه پاک کردن چسب پلی‌اورتان را از روی سطوحی مثل پارچه، فلز، پلاستیک و شیشه بررسی خواهیم کرد.
1. بهترین حلال برای از بین بردن چسب پلی‌اورتان از روی پارچه و لباس
برای پاک کردن چسب پلی‌اورتان از روی لباس می‌توانید از الکل صنعتی یا ترکیب الکل و جوش‌شیرین استفاده کنید. اگر مقدار چسب روی لباس زیاد بود، بهتر است قسمت‌های اضافی را به‌آرامی با چاقو بردارید و سپس پنبه آغشته به این مواد را روی لکه بمالید تا چسب نرم شود. بعد از آن، پارچه را با مواد شوینده و آب گرم بشویید.
نکته مهم: قبل از هر اقدامی، حلال رو روی قسمت پنهانی پارچه امتحان کنید تا از آسیب نزدن به آن مطمئن شوید.
2. حلال چسب پلی‌اورتان برای فلز
بهترین راهکار برای پاک کردن چسب پلی‌اورتان از روی فلز، استفاده از گرما است. برای این کار، یک سشوار صنعتی را در فاصله مناسب نگه دارید تا چسب نرم شود؛ سپس با یک کاردک فلزی نازک، چسب را به‌آرامی جدا کنید. اگر چسب به‌سختی جدا می‌شود، می‌توانید از حلال‌هایی مثل استون یا تینر مخصوص کمک بگیرید. بعد از پاک کردن چسب، سطح فلز را خشک کنید تا دچار زنگ‌زدگی نشود.
3. پاک کردن چسب پلی‌اورتان از روی شیشه
اگر چسب هنوز خشک نشده است، با دستمال مرطوب آن را از روی شیشه پاک کنید؛ اما اگر خشک شده بود، با استفاده از کاردک پلاستیکی و با زاویه تند می‌توانید بدون خراشیدن شیشه، باقیمانده چسب را جدا کنید؛ همچنین با کمک حرارت می‌توان چسب را نرم کرد. پس از جداشدن چسب، با حلال چسب پلی‌اورتان مثل الکل می‌توانید بقایای چسب را به طور کامل از بین ببرید.
4. تمیز کردن چسب پلی‌اورتان از روی چوب
در صورتی که چسب هنوز نرم است، با یک دستمال خشک یا کمی مرطوب، چسب را بدون مالیدن جمع کنید؛ اما اگر چسب خشک شده بود، با یک کاردک پلاستیکی یا فلزی، رنگ را بااحتیاط بلند کنید. اگر چسب به راحتی جدا نشد، می‌توانید از مقداری استون یا الکل ایزوپروپیل استفاده کنید. حتما این مواد را روی بخشی از چوب امتحان کنید تا از عدم آسیب به آن مطمئن شوید.
5. پاک کردن چسب پلی‌اورتان از روی پلاستیک
سطوح پلاستیک‌ها کمی حساس است و استفاده از حلالهای قوی می‌تواند به آن‌ها آسیب بزند؛ بنابراین برای پاک کردن چسب می‌توانید از الکل ایزوپروپیل یا اسپری‌های ملایم مثل WD-40 استفاده کنید.
نکات ایمنی هنگام استفاده از حلالهای چسب پلی‌اورتان
بسیاری از حلالهای چسب پلی‌اورتان، گازهای سمی تولید می‌کنند و هنگام استفاده باید نکات ایمنی را رعایت کنید. برخی از نکات ایمنی عبارتند از:
- همیشه از دستکش مقاوم در برابر حلالهای شیمیایی استفاده کنید.
- برای جلوگیری از پاشیده شدن احتمالی حلال به چشم، عینک ایمنی بزنید.
- از حلال چسب پلی‌اورتان در فضای باز و مکان‌هایی که دارای تهویه مناسب است، استفاده کنید.
- اکثر حلالها قابل‌اشتعال هستند و هنگام استفاده باید از منابع حرارتی یا جرقه‌زا دور بمانند.
- این مواد را همیشه در ظروف دربسته نگهداری کنید و درب آن را محکم ببندید.
- پیش از استفاده، دستورالعمل‌ها و هشدارهای روی بسته‌بندی را مطالعه کنید.
- پس از اتمام کار، دست‌ها و هر ناحیه‌ای که با این مواد تماس داشته را کامل و با آب و صابون بشویید.
آیا کارمان با حلالهای چسب پلی‌اورتان تمام است؟
در این نوشته از چسب‌جت بهترین حلال برای پاک کردن چسب پلی‌اورتان را معرفی کردیم تا اگر نیاز به پاک کردن این چسب داشتید، راهکار آن را بدانید. دقت داشته باشید که در برخی موارد، حتی حلالهای قوی نیز نمی‌توانند در یک‌مرتبه چسب را به طور کامل پاک کنند؛ بنابراین برای دریافت نتیجه بهتر، چندین مرتبه از حلال چسب پلی‌اورتان استفاده کنید.
سوالات پرتکرار:
1. حلال چسب پلی‌اورتان چیست؟
حلال چسب، ماده‌ای شیمیایی است که ساختار چسب پلی‌اورتان را نرم می‌کند تا امکان پاک کردن آن وجود داشته باشد.
2. بهترین حلال برای پاک کردن چسب پلی‌اورتان از روی پوست دست کدام یک است؟
به محض برخورد با دست، سعی کنید با یک دستمال آن را سریع تمیز کنید؛ در غیر اینصورت باید از دستمال پاک‌کننده مخصوص یا الکل ایزوپروپیل استفاده نمایید.
3. چقدر طول می‌کشد تا حلال چسب پلی‌اورتان اثر کند؟
با توجه به نوع حلال و ضخامت چسب، حدود 5 الی 15 دقیقه طول می‌کشد تا چسب نرم شود؛ گاهی مواقع برای پاک کردن کامل لازم است چندین مرتبه فرایند را تکرار کنید.
